Sam widok pieniêdzy lub chwilowy kontakt z nimi mo¿e wywo³aæ u ma³ych dzieci zachowania samolubne i antyspo³eczne, ale jednocze¶nie zwiêkszyæ ich wytrwa³o¶æ i skuteczno¶æ przy pracy nad trudnymi zadaniami. Takie wnioski p³yn± z serii eksperymentów przeprowadzonych przez miêdzynarodowy zespó³ badaczy z wroc³awskiego Wydzia³u Uniwersytetu SWPS oraz z University Illinois w Chicago i University of Minnesota.
psychologia ekonomiczna
Wyobra¼cie sobie cz³owieka sukcesu, m³odego, ambitnego biznesmena. Czy nie przychodzi Wam na my¶l mê¿czyzna ubrany w ciemnoszary garnitur od Zegny lub Vistuli, w lekko b³êkitnej koszuli od Calvina Kleina, z paskiem od Hugo Bossa i w br±zowych butach Versace? Czy ten ?m³ody Bóg? nie ma na rêku najnowszego modelu zegarka Zenith a w d³oni teczki od Armaniego z notebookiem Apple? Byæ mo¿e macie inne skojarzenia, ale prawdopodobnie nikomu z Was nie przyszed³ na my¶l mê¿czyzna w ciemnoszarym garniturze nikomu nieznanej marki, w lekko b³êkitnej bezmarkowej koszuli, z paskiem i w butach nieznanego pochodzenia. A zegarek, teczka, komputer? Reklamy produktów drogich i luksusowych nale¿y umieszczaæ w s±siedztwie reklam produktów niepodobnych. Skuteczno¶æ kampanii outdoorowej jest uzale¿niona od sposobu umieszczenia billboardów w przestrzeni miejskiej. Do takich wniosków doszli autorzy badañ przeprowadzonych w Instytucie Psychologii Ekonomicznej Szko³y Wy¿szej Psychologii Spo³ecznej. Jest ¶mia³a, nowoczesna, godna zaufania, pomys³owa, odpowiedzialna i odnosi sukcesy. Tak stolicê odbieraj± warszawiacy, mieszkañcy innych miast i tury¶ci. Symbol Warszawy stanowi± £azienki oraz Pa³ac Kultury i Nauki, jednak tylko te pierwsze pozytywnie kojarz± siê ludziom ? takie wyniki p³yn± z badañ Szko³y Wy¿szej Psychologii Spo³ecznej. Miesi±c temu informowali¶my Pañstwa o znacznych spadkach WOK. ¦wiêta Bo¿ego Narodzenia nie wp³ynê³y niestety na poprawê nastrojów Polaków. Mierzony przez Ipsos Wska¼nik Optymizmu Konsumentów (WOK) w grudniu równie¿ utrzymuje siê na niskim poziomie 76 pkt. Tak gwa³townego spadku nastrojów konsumenckich nie by³o ju¿ dawno! Wraz z nastaniem listopada pogorszy³y siê one zdecydowanie. Wska¼nik Optymizmu Konsumentów (WOK) spad³ do poziomu 77 pkt. Zmiana wzglêdem ubieg³ego miesi±ca jest znaczna i przekracza 11 pkt. Po wrze¶niowych umiarkowanych wzrostach optymizmu pa¼dziernik przyniós³ dalsz± poprawê nastrojów konsumenckich. Wska¼nik Optymizmu Konsumentów wzrós³ o 1,8 pkt, osi±gaj±c poziom 88,2 pkt. Motorem obecnej poprawy w dalszym ci±gu s± coraz lepsze oceny sytuacji gospodarczej. Rynki nieruchomo¶ci charakteryzuj± siê niemal identyczn± zmienno¶ci± cen, co gie³da. Ceny gruntów rolnych, a tak¿e nieruchomo¶ci komercyjnych, podobnie jak domów i mieszkañ, przechodz± co i raz przez potê¿ne bañki, zupe³nie jakby ludzie nie wyci±gali ¿adnych wniosków z poprzedniej takiej sytuacji. Postaramy siê w tym artykule wykazaæ, ¿e takie wydarzenia, w szczególno¶ci ostatnia olbrzymia bañka cen domów na pocz±tku XXI wieku, napêdzane s± tymi samymi zjawiskami wynikaj±cymi ze zwierzêcych instynktów, których dzia³anie mieli¶my okazjê dostrzec w innych dziedzinach gospodarki. Ró¿ne aspekty owych opisanych w naszej ksi±¿ce zwierzêcych instynktów, takie jak nastroje, zaufanie, korupcja, iluzja warto¶ci pieniêdzy i przekazywane historie, odgrywaj± istotn± rolê w funkcjonowaniu tak¿e rynku nieruchomo¶ci. Po sierpniowym niewielkim pogorszeniu nastrojów konsumenckich wrzesieñ przyniós³ ich umiarkowan± poprawê: Wska¼nik Optymizmu Konsumentów wzrós³ o 1,4 pkt, osi±gaj±c poziom 86,4 pkt. Wzrost ten mo¿e nieco zaskakiwaæ w obliczu medialnych doniesieñ o nadchodz±cym ponownie kryzysie, tym bardziej, ¿e g³ównym motorem wzrostu s± trochê lepsze oceny kondycji gospodarczej naszego kraju. Polacy jednak nie ulegaj± najwyra¼niej panice. Wszystko, co dobre kiedy¶ siê koñczy. Po kilku miesi±cach wzrostu, sierpieñ przyniós³ niewielkie pogorszenie nastrojów konsumenckich, a przez to Wska¼nik Optymizmu Konsumentów osi±gn±³ poziom 85,03 pkt. Co prawda, zmiana wzglêdem ubieg³ego miesi±ca jest nieznaczna i nie przekracza 1 pkt, oznacza jednak zatrzymanie trendu wzrostowego, który trwa³ przez poprzednie 4 miesi±ce. Zahamowanie dotychczasowego trendu oraz nap³ywaj±ce z mediów wypowiedzi ekspertów zapowiadaj±ce spowolnienie gospodarcze mog± oznaczaæ dalszy spadek nastrojów w przysz³o¶ci. Wed³ug mierzonego przez Ipsos Wska¼nika Optymizmu Konsumentów lipiec by³ kolejnym miesi±cem, który przyniós³ niewielk± poprawê w nastrojach. W lipcu WOK osi±gn±³ poziom 84,8 pkt. Zmiana wzglêdem ubieg³ego miesi±ca by³a jednak nieznaczna i wynios³a 1 pkt. W jaki sposób funkcjonuje gospodarka? Do niedawna ekonomi¶ci odpowiadali na to pytanie zak³adaj±c, ¿e ludzie w racjonalny sposób d±¿± do maksymalizowania swoich profitów wykorzystuj±c w tym celu wszelkie sprzyjaj±ce okazje. Tymczasem naukowcy specjalizuj±cy siê w innej dyscyplinie naukowej ? psychologii ? doszli w swoich badaniach do wniosku, ¿e nasze decyzje poprzedzane s± afektem. Czerwiec przyniós³ niewielk± poprawê w nastrojach konsumentów. Po wcze¶niejszej d³ugotrwa³ej tendencji spadkowej jest to trzeci miesi±c z rzêdu, w którym mierzony przez Ipsos Wska¼nik Optymizmu Konsumentów WOK ro¶nie. Iluzoryczna wiedzaSk±d siê bierze nadmierna pewno¶æ siebie? Po czê¶ci jest to efekt iluzji wiedzy. Jest to ¶ci¶le zwi±zane z ludzk± tendencj± do utwierdzania siê w przekonaniu o s³uszno¶ci swoich przewidywañ na podstawie coraz wiêkszej ilo¶ci gromadzonych informacji. Mówi±c pro¶ciej, wydaje siê nam, ¿e rosn±ca ilo¶æ informacji pog³êbia nasz± wiedzê w jakiej¶ materii i udoskonala podejmowane przez nas na tej podstawie decyzje. Wed³ug najnowszego badania Ipsos w maju ponownie poprawi³ siê optymizm konsumentów. Po gwa³townym obni¿eniu nastrojów w marcu jest to drugi miesi±c poprawy. Mierzony przez Ipsos Wska¼nik Optymizmu Konsumentów osi±gn±³ poziom 83,5 pkt (+4 pkt). Nadal jednak nie powróci³ jeszcze do poziomu sprzed marcowego spadku, choæ obecnie ró¿nica w stosunku do najwy¿szego poziomu wska¼nika zanotowanego w tym roku wynosi tylko 3 pkt. Ludzie bywaj± zbyt pewni siebie. Naukowcy dowiedli, ¿e nadmierna pewno¶æ siebie przejawia siê g³ównie w przecenianiu swojej wiedzy, z³ym ocenianiu ryzyka i swoich mo¿liwo¶ci kontrolowania zdarzeñ. Czy nadmierna pewno¶æ siebie ma wp³yw na decyzje inwestycyjne? Budowanie portfela inwestycyjnego nie jest proste. To dok³adnie taki typ zadania, w którym szczególnie uwidacznia siê nadmierna pewno¶æ siebie. Po najwiêkszym od 2 lat spadku nastrojów, który mia³ miejsce w marcu, kwiecieñ przyniós³ poprawê. Wska¼nik Optymizmu Konsumentów mierzony przez Ipsos wzrós³ o 3 pkt osi±gaj±c poziom 79,1 pkt. Jest to jednak wci±¿ o 8 pkt mniej ni¿ w lutym i nie mo¿na jeszcze mówiæ o zatrzymaniu trendu spadkowego. Wyobra¼my sobie dwóch ludzi pracuj±cych na podobnych stanowiskach w dwóch ró¿nych firmach, z których ka¿dy zarobi³ w ci±gu ostatniego roku 55.000 z³. Pierwszy z nich otrzyma³ tê kwotê w formie 12 regularnych miesiêcznych pensji. Drugi otrzyma³ 50.000 z³ w formie 12 regularnych pensji oraz jednorazowej premii wysoko¶ci 5.000 z³. Przyjmuj±c za³o¿enie, ¿e obaj ci ludzie maj± ten sam poziom wydatków nale¿a³oby siê spodziewaæ, ¿e ich dodatkowe oszczêdno¶ci bêd± na zbli¿onym poziomie. Najprawdopodobniej jednak tak nie bêdzie i cz³owiek, który otrzyma³ od swojego pracodawcy mniejsz± pensjê oraz jednorazow± premiê zaoszczêdzi znacznie wiêcej ¶rodków. Nie jest dobrze. Marzec przyniós³ znaczne pogorszenie siê nastrojów konsumenckich. Mierz±cy je Wska¼nik Optymizmu Konsumentów Ipsos zanotowa³ spadek a¿ o 10 pkt i wynosi obecnie 76,2 pkt. Trzeba tutaj wspomnieæ, ¿e jest to najbardziej gwa³towne pogorszenie nastrojów konsumenckich od dwóch lat. Po czterech miesi±cach spadków nastrojów luty przyniós³ wreszcie lekk± poprawê mierzonego przez Ipsos Wska¼nika Optymizmu Konsumentów. W grudniu br. nastroje konsumentów w Polsce lekko spad³y. Na tle 24 badanych przez Ipsos krajów ¶wiata Polacy nale¿± do grupy mniej optymistycznych narodów. W tym miesi±cu Wska¼nik Optymizmu Konsumentów ponownie zanotowa³ lekki spadek osi±gaj±c wynik 87,2 pkt. Jest to rezultat o 1 pkt. gorszy, ni¿ w listopadzie, ale jednocze¶nie o 2,4 pkt. lepszy, ni¿ w grudniu ubieg³ego roku. Obecna zmiana jest niewielka, jednak ma swoje ¼ród³o w dwóch nieco wyra¼niejszych przeciwnie dzia³aj±cych czynnikach, których wp³ywy czê¶ciowo siê znosz±. Z jednej strony poprawi³y siê oceny klimatu gospodarczego, co pozytywnie wp³ywa na poziom Wska¼nika, z drugiej jednak strony obni¿y³a siê Sk³onno¶æ do Zakupów. Po miesiêcznej przerwie (brak danych z IPSOS) wracamy do informacji o zmianach we Wska¼niku Optymizmu Konsumentów. Niestety wygl±da na to, ¿e w dalszym ci±gu utrzymuje siê tendencja spadkowa. Ostatnio informowali¶my o sierpniowym spadku Wska¼nika Optymizmu Konsumentów. Okazuje siê, ¿e we wrze¶niu by³ on jeszcze wiêkszy ni¿ miesi±c wcze¶niej. Wska¼nik osi±gn±³ warto¶æ 87,2 pkt, co z jednej strony odpowiada najwy¿szemu wynikowi ubieg³orocznemu, z drugiej natomiast jest to te¿ najni¿szy wynik osi±gniêty w tym roku. W sierpniu Wska¼nik Optymizmu Konsumentów WOK zanotowa³ najwiêkszy spadek od ponad roku - o 4,2 pkt., osi±gaj±c warto¶æ 92,6 pkt. Jego obecny poziom jest jednak wci±¿ wy¿szy, ni¿ najlepszy, ubieg³oroczny wynik z sierpnia 2009 (87,2 pkt). Jak wynika z miêdzynarodowego badania instytutu badawczego Ipsos Global Economic Pulse Polacy znacznie gorzej oceniaj± sytuacjê ekonomiczn± w swoim kraju ni¿ oceniaj± j± ¶rednio mieszkañcy innych krajów. Najwidoczniej nasza kultura ?narzekania? da³a o sobie po raz kolejny znaæ. fot. SWPS Z dum± informujemy, ¿e profesor Tomasz Zale¶kiewicz z wroc³awskiego wydzia³u Szko³y Wy¿szej Psychologii Spo³ecznej zosta³ wybrany na sekretarza w International Association for Research in Economic Psychology. IAREP to najwiêksza na ¶wiecie organizacja naukowa zrzeszaj±ca badaczy zajmuj±cych siê psychologi± ekonomiczn±. |
|